Czym jest prostata?

Prostata czyli inaczej gruczoł krokowy lub stercz to narząd wchodzący w skład męskiego układu płciowego. Leży poniżej dna pęcherza moczowego, do przodu od odbytnicy i do tyłu od spojenia łonowego. Prostata kształtem i wymiarami przypomina kasztana. Przechodzą przez nią przewody wytryskowe oraz cewka moczowa. Prostata produkuje specjalną wydzielinę, będącą składnikiem nasienia.

Gruczoł krokowy – prostata jest narządem, który występuje wyłącznie u mężczyzn. Gruczoł krokowy położony jest poniżej pęcherza moczowego, zaś przez jego środek przebiega pierwszy odcinek cewki moczowej. Podstawową funkcją  prostaty jest wytwarzanie płynu, który jest składnikiem nasienia. Gruczoł krokowy produkuje substancje białkową PSA (prostatic specyfic antygen), której zadaniem jest ułatwienie procesu zapłodnienia. Gruczoł krokowy jest bezpośrednio odpowiedzialny za płodność mężczyzny, natomiast nie ma bezpośredniego wpływu na potencję.

Schorzenia prostaty występują głównie u mężczyzn po 40-tym roku życia, aczkolwiek niektóre choroby mogą pojawić się niezależnie od wieku pacjenta. Rozrost gruczołu krokowego,  doprowadzający do zaburzeń w oddawaniu moczu, dotyczy znacznej części populacji mężczyzn po 50 roku życia. Konsekwentne, coroczne badania profilaktyczne, przeprowadzane u mężczyzn w tym wieku, umożliwiają wczesne i skuteczne terapeutycznie wykrycie stanów nowotworowych prostaty. Pełną diagnostykę  prostaty powinien wykonywać każdy mężczyzna, u którego stwierdzono dolegliwości ze strony układu moczowego.

Najczęściej występujące schorzenia prostaty to :

– łagodny rozrost gruczołu krokowego – prostata ulega rozrostowi, wywołując ucisk na cewkę moczową, co może powodować trudności w oddawaniu moczu. Zalegający w pęcherzu mocz staje się idealnym środowiskiem sprzyjającym namnażaniu się bakterii i w konsekwencji doprowadza  do zapalenia pęcherza. Długotrwały zastój w pęcherzu powoduje również cofanie się moczu do nerek i stopniowe uszkadzanie tkanek narządu. 

– zapalenie prostaty jest najczęściej powoduje zakażenie bakteryjne. Bakterie przenoszą się drogą płciową lub przez krew z jelita. W niektórych przypadkach nie można ustalić czynnika zapalnego i wówczas mówimy o tzw. niebakteryjnym zapaleniu prostaty.

– rak gruczołu krokowego – przyczyną powstawania  i rozwoju raka gruczołu krokowego jest nieprawidłowy poziom męskich hormonów płciowych – androgenów, głównie testosteronu wytwarzanego przez jądra. Jego nadmiar we krwi może być bezpośrednia przyczyną raka prostaty. Obniżenie stężenia testosteronu hamuje rozwój nowotworu i poprawia stan chorego. W leczeniu chorych na raka prostaty, przy pomocy blokerów hormonalnych, obniża się poziom testosteronu, zarówno w komórkach jądra, jak i na poziomie podwzgórza i przysadki.

Każdy mężczyzna po 40 roku życia, powinien systematycznie odwiedzać lekarza urologa, oraz przynajmniej raz do roku wykonać badania oznaczające poziom PSA. Badania profilaktyczne stają się szczególnie ważne, jeśli którykolwiek z jego krewnych cierpiał na raka prostaty. Wczesne zdiagnozowanie nowotworu prostaty, jest jednym z podstawowych warunków skutecznego leczenia.

Badanie prostaty – na czym polega?

Jeśli zaobserwujesz u siebie objawy choroby prostaty, koniecznie udaj się do specjalisty – urologa i poinformuj go o swoich obawach.

1. Lekarz przed przeprowadzeniem badania, poprosi mężczyznę o zdjęcie spodni i bielizny, a następnie stanięcie do niego tyłem z nogami szeroko rozstawionymi i pochylenie się lekko do przodu.
2. Urolog umieszcza palec w odbytnicy badanego.
3. Lekarz przeprowadza badanie prostaty w rękawiczkach pokrytych środkiem poślizgowym,
4. Mężczyzna zostanie wcześniej poinformowany, że podczas badania może odczuwać niewielki ucisk w obrębie krocza.
5. Po włożeniu przez lekarza palca do odbytnicy będzie on przesuwał go w dół oraz w górę.

1. Po badaniu urolog uprzedzi Cię, że za chwilę palec z odbytnicy zostanie wyjęty.
2. Lekarz przesuwając palec w obrębie odbytnicy dokładnie bada płaty gruczołu krokowego.
3. Badanie daje obraz na gruczoł i sprawdza go pod kątem obecności w nim ewentualnych zgrubień, guzków lub innych zmian. Często po wykrycia nieprawidłowości zleca się badanie USG gruczołu krokowego lub biopsji gruczołu.

W razie potrzeby lekarz urolog skieruje Cię na dalsze badania, np. Tomografia Komputerowa miednicy i jamy brzusznej, RM, badania czynnościowe czy cystoskopię, niekiedy zachodzi potrzeba wykonania badania zwanego: biopsja gruczołu krokowego.

Dodatkowe badania

Lekarz może zalecić wykonanie badań laboratoryjnych, takich jak: badanie ogólne moczu, posiew moczu, badanie wydzieliny gruczołu krokowego czy pomiar stężenia we krwi PSA (ang. Prostate Specific Antigen) – swoistego antygenu sterczowego (podstawowe badanie prostaty z krwi).